Vefat etmeden önce mal taksimi yapılabilir mi?
Hocam babam tutturdu, ben ölmeden mirasımı çocuklarıma paylaştıracağım diyor. Etme baba, bizim senden öyle bir beklentimiz yok desek de yapacağım diyor. Böyle bir iş yapması dinimize uygun mudur, günaha girmesin isteriz.
İnsan ölünce bıraktığı malında dört hak oluşur:
• Cenazesinin hazırlanıp defnedilmesi
• Varsa borçlarının ödenmesi
• Varsa üçte biri aşmayan vasiyetinin yerine getirilmesi
• Bu görevlerden sonra geriye kalan malının mirasçıları arasında taksim edilmesi
Miras taksimi, ölümden sonra olur. Ölmüş olmak şarttır.
Ölmeden önce malı taksim etmek ise miras bölüştürmek değil HİBE ETMEKTİR. Çocuklarının kendisinden sonra kavga edebileceklerini, kendisi hayatta iken başarmalarını görmek istemesi, çocuklarının şeriat dışında bir sistemle malı bölmeye kalkışacaklarını anlaması gibi nedenlerle sağlığında malını çocuklarına bölüştürebilir. Bu bir hibe etme işlemi olur. Hibe etmekte de hiçbir sakınca yoktur. İnsan yabancısı olanlara dahi hibe yapabilirken kendi çocuklarına çok rahat yapabilir.
Kendi sağlığında malını çocuklarına taksim eden birisi mirasta olduğu gibi kıza bir erkeğe iki şeklinde vermez. Erkeklerle kızları eşit tutar. (Sadece Hanbelî mezhebi âlimleri mirastaki gibi yapar demişlerdir.)
Baba hayatta iken çocuklarına yaptığı bu hibeden dönmek isterse bu hoş olmamakla beraber makul bir gerekçeye dayanarak mesela çocuklarının malı heba etmeye başladıklarını gördüğünde hibesinden dönebilir. Hanefi mezhebi âlimleri dışındaki ulema bunu caiz görmüşlerdir.