Yazılı Fetva

Riyâzu’s Salihin dersleri için hangi prensipleri takip etmeliyiz?

3064
10.02.2024

Hocam sizden bir RİYÂZU’S SALİHÎN dersi yapmak için takip etmemizi uygun gördüğünüz prensipleri özetlemenizi rica edeceğim. Biz dersimizi TV izler gibi değil de sünnet üzere yapmak istiyoruz, tavsiyeleriniz nelerdir?

Allah Teâlâ sizi muvaffak kılsın. Size güzel ve bereketli bir ders halkası oluşturabilmeniz için şu prensipleri tavsiye edebilirim:  

  1. Yapacağınız işin ibadet olarak kabul edilebilmesi ve size sevap kazandırması için niyetiniz önemlidir. Ne kadar niyetiniz varsa ya da niyetiniz ne ise o kadar sevap bulacaksınız, o kadar bereketiniz olacak. Niyeti önemli bulun. Gerçek niyet şudur:
    “Allah’ın dinini öğreneceğim, Peygamberimin izinde gitmeye çalışacağım.”
    Gerisi boş veya yararsız niyetlerdir. Yüzde yüz bunu yakalamaya çalışın. Bu kolay değildir; şeytan ve şeytana ayak uydurmuş çevreniz sizi zorlayabilir.
  2. Muhakkak bir hoca ile okuyun, oturun. Hoca muhakkak akademik kimliği veya büyük icazetleri olan birisi olmalı değildir. Öyle olursa ne güzel ama sizden önce bir bilenden o kitabı okumuş ve anlamış birisi sizin için hoca demektir.
    İnsanlar on kişi bir araya gelip sağlık dersleri yapıyorlar mı, yapsalar bir yararı olur mu? Elbette olmaz. Doktor olmadan sağlıkta ileri geri konuşmak cana zarar verir. Din neden herkesin bilip rahatça konuştuğu bir alan olsun, olabilir mi? Bu notu unutmamaya çalışın.
  3. Dersin başlama ve bitiş saatleri muhakkak sabit olmalı. Ne ileri geri oynamamalıdır.
  4. Yaptığınız iş bir kültür çalışması olmadığına göre ibadet ağırlığı ile yapacaksınız. Bunun için de:
    Sadece İslam konuşulacak.
    Ticarete direkt veya dolaylı girilmeyecek.
    Bid’atlerden uzak kalınacak.
    Şahıslar öne çıkmayacak.
    Bencillik yapılmayacak. Ben değil ders şuuru olacak.
    Öğrendiğimizi saklamak için değil yaşamak ve yaymak için öğreneceğiz.
    Bir kere veya beş kere aynı şeyi okumak ve öğrenmekten kaçınmayacağız. Biz namaza çok kıldık demiyoruz çünkü ibadettir. Bu da ibadettir.
  5. Ne okuyacağız sorusunun cevabı şudur:
    Önce güzel bir ilmihal. İlmihal okumadan yaptığımız hiçbir okuma veya ders gerçek ilim olamaz. Çünkü ilmihal farz bilgilerden oluşur. Tefsir, hadis gibi büyük isimler tuzak olabilir.
    Sonra Kur'an kıraati. Üç dakikada hatasız bir sayfa okuyana kadar Kur'an tilaveti görevimiz devam ediyor demektir. Bu seviyeye gelince de günlük virde geçeceğiz.
    Sonra siyer okuyabilir.
    Sonra da Riyâzü’s Salihin veya diğer hadis kitaplarından biri.
  6. Ders yapılacak zamanı iyi belirlemek gerekir. Kadınların uygun olacağı zaman dilimi ile erkeklerin uygun olacağı zaman dilimi aynı olmaz.
    Derse katılanların zaman ve zihin bakımından uygun ortalamasını bulmak gerekir.
  7. Çocukları yok kabul ederek ders yapamayız. Onların dağıttığı dersin de anlamı olmaz. İkisinin ortalamasını bulmak her gruba göre farklı olacaktır.
  8. Kısa bir Kur'an tilaveti ile ders başlayabilir.
  9. Namaz saati gelince cemaatle namaz kılınsın.
  10. Herkesin anlayacağı;
    Dil,
    Hız bulunmalıdır. Tekrardan kaçınılmamalıdır.
  11. Okunacak kitabın herkeste olması ciddiyet kazandırır.
  12. Her derse başlandığında kısa bir geçmiş konuların özeti yapılmalıdır.
  13. Önemli görülen ve anlaşılmayan konular tekrar edilmeli, vurgulanmalıdır. Zor konular için bilen birinden destek alınmalıdır.
  14. Ayet ve hadisle ilgili konularda kimse kanaat kullanmamalıdır ki ibadet kalitemiz düşmesin.
  15. Herkes o grupta kimliği ne olursa olsun kendisini öğrenci kabul etmekten kaçınmamalıdır. Tıpkı sosyal kimliğimiz ne olursa olsun camiye birey olarak girip namaz kıldığımız gibi.
  16. Herkes soru sorabilmeli, kimsenin sorusuna gülünmemelidir. Cevabı da kafadan atmaca değil, bilenin bildiğini söylediği, bilinmeyenin de bilene sorulduğu şeklinde olmalıdır.
  17. Gıybet, siyaset, günlük dedikodular ve paralı işler ders yapılan yerde konuşulmamalıdır. Bir kereliğine de olsa o kapı açılmamalıdır.
  18. Allah, Peygamber aleyhisselam, sahabe isimleri geçtiğinde gerekli saygı gösterilmelidir.
  19. İhtilaflı konulara asla girilmemelidir. İhtilafa düşülen konu da terk edilmelidir. Zamanla bir tartışma ortamı oluşursa yani bir gruplaşma belirtisi oluşursa o gün o ders halkası dağıtılmalıdır. Dağıtılmıyorsa öyle bir derse devam edilmemelidir.
  20. Takip ettiğimiz dersten yararlanıp yararlanmadığımızı test etmek için de şuna dikkat ederiz:
    Allah için ve ibadet maksadı ile takip ettiğimiz bir ders bir zaman sonra bizde Allah’a karşı saygıyı, dinini yaşama heyecanını, haramlardan kaçınma ciddiyetini, mü'min kardeşliği artırmalıdır. O ders sanki bizim nefes aldığımız bir bahçeye dönüşmelidir. Meleklerin bizi kuşattığını hissettirmelidir.
    Bu gerçekleşmiyorsa biz daha dikkatli olmalı veya o dersin işlenişinin hatalı olabileceğini düşünmeliyiz.
    Mesela derse giriş çıkışlarda selam yerleşti mi?
    Ders dua sebebi oluyor mu, katılanlar birbirlerine dua ediyorlar mı?
    Zikir içerikli oluyor mu?
    Birbirimize saygıya dikkat ediyor muyuz?
    Dilimiz ve nezaketimiz ilerliyor mu?
    Âlime saygı, ilme hürmet yayıldı mı?
    Saç baş ile oynanıyor mu?
    Cep telefonu ve benzeri cihazlar terk edilebiliyor mu yoksa herkesin o anda çalan telefonu hayatın en acil işi mi?
    Derse bir kişinin daha fazla katılması mutluluk veriyor mu?
    Ders sebebiyle bir gruplaşmaya kaydık mı?
    Dersi yazarak ve sonra da okuyarak mütalaa ediyor muyuz?
    Derse katılamamak üzüyor mu?
    Ders esnasında yaslanılacak bir yer bulup oraya yaslanarak mı ders dinliyoruz?
    Ders işlenen mekânı temiz tutuyor muyuz?
  21. Bir okul talebesi gibi zaman zaman öğrendiklerimizden imtihan edilmeyi biz istemeliyiz.
  22. Ve…
    Bu dersle beraber cennet umudumuz, cehennem korkumuz ne kadar yükseldi ne kadar pratik oldu?
Nureddin Yıldız