Her haramın günahı aynı ölçüde midir?

Haram günah, isyan, yasak, çirkinlik, seyyie, fahişe, sakınca, yasak gibi kelimelerle ifade edilebilir. Haram, Allah’ın yasak ettiği şey demektir ama haramdan harama derecelendirme farkı da vardır. Kumar da bir haramdır insan öldürmek de bir haramdır. İkisi arasında ise büyük bir fark vardır. Haramlar hakkındaki bu bilgiyi kısaca şöyle derleyebiliriz:

Bir şeyin bizzat kendisi haram olabileceği gibi dolaylı bir nedenle de haram olabilir. Mesela çalınarak elde edilen bir ekmek aslında haram bir şey değildir aksine helaldir ama elde edilme yöntemi itibariyle haramdır deriz. Öte yandan alkol, helal para ile bile alınmış olsa aslı haram olduğu için ona bizzat haram deriz. Neticede ikisi de haramdır ama haramlık vasıfları farklıdır.

Dinimiz haramlar arasında bir sıralama yapmıştır. Günah ve büyük günah tasnifi yapmıştır. Allah’a şirk koşmak en büyük günahtır. İnsan öldürmek, zina ve faiz onun ardından gelir. Peygamber aleyhisselam efendimiz, “yedi büyük” günah diye bir tasnif yapmıştır.

Kişinin niyetine, tavrına, konumuna, tepkisine göre haramlar farklılık gösterebilir. Örnek olarak şunlara bakabiliriz:
Namazı kasten terk edenle tembellikten terk edenin günahları aynı değildir. Zekâtı cimrilikten vermeyenle zekâtı benimseyemediği için vermeyenin akıbeti aynı değildir. Aç kaldığı için çalanla çalmayı meslek edindiği için çalan aynı değildir. Akraba ile zina etmekle dışarıdaki ile zina etmek ikisi de çirkin bir haram olsa da aynı değildir. Cana kıymak ile hakaret etmek aynı değildir. Ramazan ayında oruç yemekle Ramazan dışında oruç yemek aynı değildir. Mekke hareminde haram işlemekle başka yerde işlemek aynı değildir. Haramı insanların gözü önünde işlemekle gizli işlemek ikisi de haram olsa da aynı değildir.

Günahlara ve haramlara karşı hassasiyetin gitgide azaldığı bir dünyada böyle bir sıralama anlamını yitiriyor olsa da gerçek böyledir.