Haricilik nasıl bir mezheptir?

Haricilik esasen bir mezhep değil bir karakter yansımasıdır. Evet, dönem dönem mezhep gibi algılanacak noktaya gelmişlerdir ama bu algı, Müslüman toplum içinde karakterleri açısından birbirine benzerlerin bir araya gelmişliği olarak ortaya çıkmıştır. Bugün de benzerleri görülmektedir yarın da görülmeye devam edecektir. Özellikle devlet otoritesinin zayıf kaldığı zamanlarda bunların örgütlenebileceğini söylememiz mümkündür. Hariciliği mezhepten çok bir karakter olarak görünce onların kimi zaman bir tarikat, vakıf, dernek, oluşumlardan bir oluşum olarak önümüze çıkmasını beklememiz de doğal olacaktır. Bu da her zaman ve her yerde var olabileceklerini ispat eder. Haricilerde temel karakterleri şu başlıklar altında tespit edebiliriz:  

• Kur'an anlama incelikleri yoktur.
• İbadet ederler, dünyaya tenezzül etmezler ama itikatlarını kendi kafa yapılarına göre şekillendirirler.
• Kâfilerden çok din kardeşleri ile uğraşırlar.
• Küçük yaşta büyük sözlerin sahibi olmaktan çekinmezler.
• Elbise ve tıraş şekillerini önemserler. Bu konuda aykırı olmayı bir meziyet olarak görürler.
• Ortalama anlayışları yoktur. Tek renktirler ya evet ya hayır. Ya beyaz ya siyah.
• Kaba sözlü ve kaba tavırlıdırlar.
• Ayrıntılarla uğraşamazlar.
• Kendilerine muhalif gördüklerine hayat hakkını kısarlar.
• Düşüncelerine ve tavırlarına güvenleri adeta sonsuzdur.
• İnatçıdırlar.
• Öncelikli ve önemli ayrımı yapmazlar; her şeyi hemen ve nasıl yaparlarsa öyle uygun bulurlar.
• Tartışmaktan lezzet alırlar.